دگرگونی های واجی در نظام واژه سازی پسوندی زبان های نوین ترکی اوغوزی

در این پایان نامه دگرگونی های واجی در نظام واژه سازی شاخه ای از زبان های ترکی مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. برای این منظور رویکرد مطالعات تطبیقی و زبان شناسی تاریخی اتخاذ شده است، در این راستا سه دوره زبان ترکی مشتمل بر دوره باستان، دوره میانه و دوره نوین بر اساس منابع زبان شناسی، آثار دستوری، واژه نامه ها و فهرست واژگان آثار ادبی مهم مطالعه شده است. دوره قاراخانی به تبعیت از مارسل اردال در کنار دوره باستان ملاحظه شده است چرا که این دوره به لحاظ واژه سازی و نظام واجی تفاوت های قابل ملاحظه ای با دوره باستان ندارد. در دوره میانه منابع خوارزمی، قبچاقی و چاغاتایی در حیطه شمول مطالعه بوده است. از بین 12 شاخه زبان های نوین ترکی بر اساس تقسیم بندی تکین و اولمز (2003)، شاخه اوغوزی برای مطالعه انتخاب شده است و از میان زبان ها و گویش های اوغوزی فقط بر روی سه زبان ترکی آذربایجانی، ترکی ترکیه و ترکمنی متمرکز شده است. الگوی اصلی نگارنده در انجام پژوهش و تنظیم خروجی آن، روشی است که از سوی مارسل اردال در تدوین نظام واژه سازی ترکی باستان (اردال، 1991) اتخاذ شده است. در این روش، مبنای طبقه بندی و تخصیص واژه به هر پسوند اشتقاقی نقش پسوند است و شکل پسوند به عنوان توالی معینی از واج ها در درجه دوم اهمیت قرار می گیرد. اتخاذ روش نقش گرا به بحث اشتقاق موجب شده است که نتایج مطالعه از سهو و لغزش هایی که در صورت اتخاذ روش همزمانی و ساختارگرا رخ می دهد تا حد زیادی به دور باشد. در این مطالعه اهم تغییرات واجی رخ داده در پسوندهای ترکی در تحول از ترکی باستان به میانه و اوغوزی نوین به تصویر کشیده شده است. این مطالعه که از نخستین مطالعات تاریخی مقوله اشتقاق در شاخه اوغوزی می باشد ضمن ارائه تصویری جامع از نظام واژه سازی زبان ترکی در فضای تاریخی آن، نتایج ارزشمندی را برای واژه سازی نوین دربردارد. در پایان نامه سعی شده است ضمن پرهیز از افتادن در دام ریشه شناسی واژگان که مقوله ای نزدیک ولی مستقل از واژه سازی می باشد ریشه پسوندهای موجود در ترکی اوغوزی نوین نشان داده شود.